Sığırlarda Irkları Nedir ve Nasıl Tespit Edilir

Öncelikle “ Sığır Irkı “ nedir onu açıklayalım : Sığır türleri ortak fizyolojik ve morfolojik özelliklere, karakterlere sahip olan ve bunları yavrularına ( döllerine ) aktaran sığır gruplarına “ırk” denir.

Bu bilimsel açıklamadan sonra ırk nasıl tespit edilir inceleyelim :

Bütün hayvan türleriyle beraber sığırlarda da ırk tespitinde ya kendi vücudunu saran kıl örtüsünün rengi ve dağılımı, bedeninin herhangi bir yerinde olan bir işaret ( nişane ) ile birlikte vücut yapısı ya da hayvanın soykütüğü ve tohumlama kayıtlarından faydalanılır. Aslında her ikisini birden kullanmak daha doğru sonuç verir.

Şimdi ayrı ayrı inceleyelim. Sığırın vücut kıl örtüsünün rengine, dağılımına ve nişanesine ( işaretlerine ) bakarak ırk tespiti yapmak için yöntemler :

• Sığırın ağız, burun, sırt, ayak ve bacak, kuyruk gibi vücut uzuvlarına bakarak ırka ait özel bir işaret ( nişane ) olup olmadığına bakılır.
• Hayvanın vücudunun kıl örtüsünün rengine ve eğer farklı renklerden oluşmuşsa renk dağılımına bakılır.

Sığır ırkları melezleme yapıldığında kendi özelliklerini baskınlık derecelerine göre döllerine aktarırlar. Örnekler :

Holştayn ırkında ki “Siyah renk “ tüm renklere baskındır. Siyah Alaca bir sığır melezleme yapıldığında hangi ırk olursa olsun siyah renk azda olsa yavrularında görülecektir.

Simental ırkının özelliği olan “ beyaz rekli baş” yine yavrularına taşınacaktır.

Montofon ırkında ise “burun etrafındaki açık renkli halka olarak ligeratüre geçen “ merme” özelliği melezlense de yavrularına geçmektedir.

Ama 3-4 nesil farklı ırkla melezleme yapılırsa belirgin olan özellikler oldukça azalacaktır.

Genel olarak bir ırkın “saf ırk” sayılması için hangi ırka ait ise bilimsel olarak o ırkın genetopik yapısını en az % 96 oranında taşımalıdır. Ama günümüzde kabul edilen “saf ırk” tanımlamasında et-süt veya dayanıklılık yönünden güçlü özelliklere haiz başka ırklardan kısmi olarak melezleme yapılmaktadır. Bu şekilde olan ırklar % 6-8 oranına kadar olan kan karışımları da “saf ırk” olarak tanımlanmaktadır.

Turgut YEŞİLIRMAK

Ziraat Mühendisi ( Zooteknist )

Kaynak : GTHB Yayınları